W teorii, rynek akumulatorów samochodowych rozwijający się zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju mógłby stać się neutralny dla środowiska naturalnego. Warunkiem takiego stanu rzeczy jest jednak sprawny system odbioru zużytych akumulatorów z rynku. Jego efektywność zależy w dużej mierze od właścicieli samochodów, ale i od warsztatów i sklepów motoryzacyjnych.

Akumulator – niebezpieczny dla środowiska, ale niezbędny

Według danych firmy Banner, producenta akumulatorów, do wytwarzania baterii kwasowo-ołowiowych wykorzystuje się ok. 70% światowej produkcji ołowiu. Jak powszechnie wiadomo, ołów uważany jest za pierwiastek niebezpieczny dla człowieka. Także inne materiały, używane do produkcji akumulatorów mogą szkodzić ludziom i środowisku.

Pomimo tych zagrożeń, branża motoryzacyjna nie może pozwolić sobie na rezygnację z akumulatorów kwasowo-ołowiowych. Wciąż stanowią one najlepsze i najbardziej niezawodne przenośne źródło energii, idealne do wielu zastosowań. Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że nawet samochody elektryczne, które w niedługim czasie mają znacząco obniżyć emisyjność transportu, także posiadają na swoim wyposażeniu akumulatory kwasowo-ołowiowe.

Sprawny recykling rozwiązuje problem z akumulatorami

Skoro zastąpienie akumulatorów bardziej przyjaznym dla środowiska rozwiązaniem nie jest obecnie możliwe, wyzwaniem dla rynku motoryzacyjnego jest organizacja sprawnego systemu odbioru i recyklingu. Wiodący producenci są dziś w stanie odzyskać do 100% materiałów z akumulatora i ponownie je przetworzyć. To wynik unikalny w skali całego rynku recyklingu, lepszy nawet niż w przypadku popularnych surowców, takich jak szkło, papier czy aluminium.

Cykl życia akumulatorów może być procesem zamkniętym, a także neutralnym dla środowiska, pod warunkiem sprawności systemu odbioru zużytych baterii z rynku, ich recyklingu, a także zaangażowania producentów w proekologiczne działania. Przykładem firmy dążącej do neutralności środowiskowej jest Banner – wiodący producent akumulatorów do pojazdów. Firma posiada jeden z najnowocześniejszych i najbardziej przyjaznych środowisku zakładów przetwarzających ołów w Europie. Jest członkiem założycielskim stowarzyszenia UFS – forum producentów akumulatorów rozruchowych na rzecz środowiska naturalnego i regularnie wprowadza nowe, proekologiczne rozwiązania w swoich fabrykach.

– Firma Banner może samodzielnie zaopatrywać się w wodę z własnych studni w głównej siedzibie w Linz-Leonding. Ponadto 100% energii elektrycznej pozyskujemy z odnawialnych źródeł energii, takich jak elektrownie wodne, wiatrowe, biomasa stała i płynna, fotowoltaika, biogaz i inne ekologiczne źródła energii. Akumulator samochodowy jest dla nas „zielony” tylko wtedy, gdy oprócz jego zastosowania w koncepcjach napędów oszczędzających paliwo i CO2, także pozyskiwanie i ponowne przetwarzanie wykorzystywanych zasobów odbywa się przy możliwie najmniejszej ilości odpadów. Pod tym względem akumulator kwasowo-ołowiowy jest pierwszorzędnym przykładem niemającym sobie równych wśród alternatywnych technologii akumulatorowych dla pojazdów. – powiedziała mgr inż. Lupac Tina, Kierownik ds. bezpieczeństwa i ochrony środowiska, Banner GmbH.

Co może stać się z akumulatorem, który nie trafi do recyklingu?

Producenci akumulatorów zabiegają o to, by proces produkcji, eksploatacji oraz recyklingu baterii był jak najbardziej przyjazny środowisku. Efekt tych starań, zależny jest jednak także od samych użytkowników akumulatorów. Niestety nadal (pomimo ustawowego zakazu) znaczna ilość akumulatorów jest zagospodarowywana w sposób niewłaściwy i wrzucana np. do pojemników na odpady komunalne. Rolę w podnoszeniu ekologicznej świadomości użytkowników pojazdów odgrywają także przedstawiciele warsztatów i sklepów motoryzacyjnych.

Warsztaty i sklepy powinny dbać o to, by przy zakupie nowego akumulatora, klient zawsze pozostawiał na miejscu starą baterię. W przypadku jej nieoddania, należy pobierać tzw. opłatę depozytową w wysokości 30 zł (za 1 akumulator) i wystawiać potwierdzenie jej uiszczenia. Opłata podlega zwrotowi w ciągu 30 dni od daty zakupu, jeżeli w tym czasie klient przekaże do punktu zbiórki zużyty akumulator. Zadaniem sklepów i warsztatów jest także przekazanie złomu akumulatorowego do właściwego punktu odbioru. Listę takich punktów, współpracujących z firmą Banner Polska, można znaleźć na stronie: www.pke-banner.pl/

Akumulatory, które kończą żywot poza zakładem recyklingu mogą przyczynić się do skażenia środowiska – zanieczyszczenia wody i gleby, mogą też stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzi. Wyrzucając stary akumulator sprawiamy, że wiele niebezpiecznych substancji, takich jak te wymienione poniżej, trafiają do ekosystemu. Są to substancje bardzo niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego:

• ołów (PB) – jeśli dostanie się do organizmu człowieka poprzez układ pokarmowy lub oddechowy może spowodować degradację czerwonych krwinek, wątroby czy uszkodzenie nerek. Narządami najbardziej narażonymi na działanie ołowiu są mózg, szpik kostny, wątroba i nerki.
• kadm (CD) – gromadzi się w organizmie człowieka głównie w nerkach i wątrobie. Jego szkodliwe działanie manifestuje się poprzez zaburzenie pracy nerek, zaburzeniach funkcji rozrodczych czy chorobie nadciśnieniowej. Przyczynia się również do rozrzedzenia struktury kości, zaburzenia wzrostu oraz powstawania zmian nowotworowych (zwłaszcza gruczołu krokowego i nerek).
• nikiel (NI) – nadmiar niklu w organizmie przyczynia się do zmiany proporcji innych pierwiastków (np. obniżenie poziomu magnezu i cynku). Powoduje również zmiany w szpiku kostnym, błonach śluzowych (poprzez ich uszkodzenie), jak również powoduje odczyny alergiczne.
• rtęć (HG) – wpływa bardzo szkodliwie na ośrodkowy układ nerwowy, co może manifestować się poprzez stany dezorientacji, nerwowość czy zaburzenia widzenia. Najczęstszymi objawami zatrucia są zawroty głowy, zmęczenie, bezsenność, drżenie rąk oraz zaburzenia pamięci. Ponadto rtęć stanowi silne zagrożenie dla płodu w okresie ciąży.

Aby zapobiec degradacji środowiska naturalnego, należy przede wszystkim pamiętać, by nie wyrzucać zużytych akumulatorów i baterii do kosza z innymi odpadami.

Co zrobić ze zużytym akumulatorem samochodowym?

Zużyte akumulatory i baterie muszą być zbierane wyłącznie w wyznaczony ustawowo sposób – selektywnie oraz w wyznaczonych do tego miejscach. Oto kilka wariantów postępowania ze zużytym akumulatorem:

• można pozostawić go w sklepie lub warsztacie, w którym zakupujemy nowy akumulator
• można oddać go bezpośrednio do zakładu prowadzącego recykling lub odzysk sprzętu elektrycznego
• można oddać go do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK)
• można wziąć udział w zbiórce zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, organizowanej przez stowarzyszenia ekologiczne, gminy lub samorządy miast.

Przekazując zużyty akumulator we właściwe miejsce, zyskujemy pewność, że zostanie on zagospodarowany we właściwy sposób, zgodnie z zasadami ochrony środowiska. Recykling akumulatorów usuwa ze środowiska niebezpieczne odpady, a jednocześnie pozwala na odzyskanie substancji i surowców potrzebnych w wielu gałęziach przemysłu.

Więcej informacji edukacyjnych na temat akumulatorów można znaleźć TUTAJ.