Problemy z uruchomieniem silnika, niemożność uruchomienia, gaśnięcie silnika samochodu podczas zwalniania przed skrzyżowaniem, niekiedy całkowite zniszczenie. To najczęstsze skutki przeskoczenia napędu rozrządu. Jakie są inne skutki przeskoczenia rozrządu? Co jest powodem tego, że napęd rozrządu może przeskoczyć?

Na początek wyjaśnimy w kilku zdaniach, czym jest napęd rozrządu, popularnie zwany rozrządem. To jednak nie jest prawidłowa nazwa.

Co to jest napęd rozrządu?

Rozrząd to układ zaworów, montowany (we współczesnych silnikach) w górnej części jednostki napędowej. W skład rozrządu wchodzą:

• jeden wałek lub dwa wałki rozrządu;
• zawory dolotowe (zawory ssące) doprowadzające powietrze do cylindrów) – od jednego do trzech na jeden cylinder;
• zawory wylotowe (zawory wydechowe), odprowadzające spaliny z cylindrów po wybuchu mieszanki paliwowo – powietrznej;
• elementy pośrednie, pomiędzy krzywkami na wale rozrządu, a zaworami, umożliwiające otwieranie i zamykanie zaworów (popychacze, dźwignie, sprężyny itd.).

Co to jest napęd rozrządu? To elementy osprzętu silnika, które w sposób precyzyjny przekazują napęd z koła na wale korbowym, na koło na wale rozrządu.

Od wielu lat stosuje się dwa rozwiązania: pasek rozrządu (pasek zębaty) i łańcuch rozrządu.

Zawory dolotowe i wylotowe muszą otwierać się i zamykać w określonym momencie, przy odpowiednim położeniu tłoka w danym cylindrze. Dlatego przekazywanie napędu przez napęd rozrządu musi być niezwykle dokładne. Nie bez powodu mówi się, że układ pracuje niczym szwajcarski zegarek.

Paski rozrządu mają specjalne ząbki, tak samo, jak współpracujące z nimi koła. Łańcuchy mają ściśle określone oczka, a współpracują z nimi odpowiednio dobrane koła zębate. Paski i łańcuchy muszą mieć odpowiednie napięcie. Do tego celu służą napinacze sprężynowe (w przypadku pasków rozrządu) i napinacze hydrauliczne (w przypadku łańcuchów rozrządu). Ponadto paski i łańcuchy są prowadzone przez dodatkowe elementy – rolki, ślizgi itd.

Przeskoczenie rozrządu, przestawienie rozrządu – co to jest?

Podkreślamy to jeszcze raz – przekazywanie napędu pomiędzy wałem korbowym a wałkiem (wałkami ) rozrządu musi być niezwykle precyzyjne. Podstawą jest odpowiednie ustawienie napędu rozrządu podczas montażu. Do tego celu stosowane są specjalne znaki naniesione na blok silnika, a także na paski i łańcuchy rozrządu. Również, określające kierunek ruchu paska albo łańcucha.

Co to jest przeskoczenie albo przestawienie rozrządu?

To sytuacja, w której pasek albo łańcuch rozrządu są przesunięte (o jeden albo o dwa ząbki lub o jedno oczko, w przypadku łańcucha) w stosunku do właściwego położenia.

Jakie są możliwe skutki takiej sytuacji?

• Otwieranie i zamykanie zaworów dolotowych i wylotowych w nieodpowiednim momencie, w stosunku do położenia tłoka w cylindrze. W związku z tym pojawia się niskie ciśnienie sprężania w cylindrach i silnik traci moc. Równocześnie może zwiększyć się zużycie paliwa. Mogą pojawić się problemy z uruchamianiem silnika. Często w ogóle nie można go uruchomić.
• Przeskoczenie łańcucha albo paska powodują problemy z właściwą pracą układów zmiennych faz rozrządu. To może mieć różne objawy. Na przykład gaśnięcie silnika podczas dojeżdżania do skrzyżowania, na którym pali się czerwone światło.
• Przeskok rozrządu może spowodować zapalenie się kontroli na desce rozdzielczej i wprowadzenie silnika w stan awaryjny. Niewłaściwe położenie wału korbowego i wałka (wałków) rozrządu względem siebie może zostać wykryte przez czujnik położenia wału korbowego i czujnik (czujniki) położenia wałka (wałków) rozrządu.
• Silnik może zacząć drgać i pracować nierówno. Wibracje będą na tyle silne, że będą wyczuwalne w kabinie auta.
• W najgorszym przypadku może dojść do zderzenia tłoków z zaworami, co najczęściej prowadzi do całkowitego zniszczenia silnika. Remont jest zazwyczaj nieopłacalny.

Dlaczego dochodzi do przeskoku rozrządu? Co jest powodem takiej sytuacji?

Jest kilka powodów:

• Niewłaściwy montaż paska rozrządu albo łańcucha rozrządu. Zazwyczaj powodem awarii jest wymiana paska albo łańcucha dokonana przez kierowcę – amatora. Najczęstszy powód to niestosowanie specjalnych blokad rozrządu i przeskok podczas montażu paska albo łańcucha.
• Uruchamianie auta z rozładowanym akumulatorem poprzez holowanie albo pchanie. W takiej sytuacji może dojść do uszkodzenia paska rozrządu – zerwania kilku jego zębów, co spowoduje przeskok.
• Uszkodzona pompa cieczy chłodzącej, np. z uszkodzonym łożyskiem. Blokowanie się pompy na skutek uszkodzonego łożyska może spowodować zerwanie zębów paska, jak w powyższym przypadku.
• Rzadkie wymiany oleju silnikowego, stosowanie oleju niskiej jakości, utrzymywanie niskiego poziomu oleju – to wszystko ma wpływ na rozciąganie się łańcucha rozrządu. Sprawny łańcuch nie grzechocze na zimnym silniku. Podczas kontroli u mechanika łańcuch nie powinien unieść się wyżej, niż na 1/3 wysokości zęba koła napędzanego.
• Agresywna jazda autem, powodująca przeciążenia paska i łańcucha.
• Przeciąganie terminów wymiany paska rozrządu.

Nieuczciwi handlarze, sprowadzający auta używane, stosują specjalne podkładki, mające na celu napięcie zbyt luźnego łańcucha.

Jak uniknąć przeskoku rozrządu?

Wystarczy stosować się do kilku podstawowych zasad.

• (w przypadku paska) Stosować się do interwałów wymiany i zawsze wymieniać elementy dodatkowe (rolki) oraz pompę cieczy chłodzącej.
• Unikać agresywnej jazdy.
• Przy częstej jeździe po mieście, skracać interwał wymiany paska.
• Kontrolować stan łańcucha rozrządu przy objawach awarii (grzechotanie na zimnym silniku).
• Wymieniać napęd rozrządu tylko w dobrych warsztatach samochodowych.
• Utrzymywać odpowiedni poziom oleju i stosować olej o właściwej specyfikacji. Regularnie wymieniać olej silnikowy.