Zapalona kontrolka check engine, zbyt wysoka prędkość obrotowa silnika na biegu jałowym i słaba reakcja na naciskanie pedału gazu albo brak reakcji? To typowe problemy, jakich powodem może być uszkodzony czujnik położenia pedału gazu. Jak działa ten czujnik? Jaką pełni rolę? Zapytaliśmy ekspertów także o najważniejszą kwestię, czyli awarie czujnika położenia pedału gazu.

Im młodsze auto, tym więcej czujników na jego pokładzie. Takie rozwiązanie ma swoje plusy i minusy. Z jednej strony wzmożona obecność czujników to większa precyzja działania szeregu układów i mniej elementów mechanicznych, które też mogą się psuć. Z drugiej strony awaria małego czujnika (albo problem, związany z przewodem zasilająco – sygnałowym) może być powodem szeregu problemów.

Czujnik położenia pedału gazu – jego rola

W starszych samochodach (z silnikami benzynowymi) stosowano proste rozwiązanie. Pedał gazu był połączony z przepustnicą za pomocą metalowej linki (tzw. linki gazu). Bez względu na sytuację, to kierowca miał decydujący wpływ na to, z jaką mocą auto porusza się po drodze.

We współczesnych autach zaczęto stosować aktywne systemy bezpieczeństwa, które w określonych sytuacjach przejmują częściowo kontrolę nad sterowaniem samochodem.

Przykładem jest system ESP, chroniący przed wpadnięciem w poślizg nadsterowny i podsterowny. W określonych sytuacjach system nie tylko przyhamowuje odpowiednie koło, ale dodatkowo steruje także mocą silnika. Gwałtowne dodanie czy też odjęcie gazu przez kierowcę (w przypadku stosowania standardowej linki), mogłoby uniemożliwić wyprowadzenie auta z poślizgu.
W ciągu ostatnich kilkunastu lat położono także nacisk na zmniejszenie emisji spalin i oszczędność paliwa, co wymagało zastosowania bardziej precyzyjnych elementów przekazujących intencje kierowcy i nadanie większych „uprawnień” sterownikowi silnika.
To oczywiste, że konstruktorom było też łatwiej projektować wnętrze komory silnika, gdy zniknęła z niego linka, łącząca pedał gazu z przepustnicą. Zakładano także, że linka może się zerwać (co sporadycznie się zdarzało), natomiast element elektroniczny będzie bardziej trwałym rozwiązaniem.

Czujnik pedału gazu/przyspieszenia (czujnik położenia pedału gazu) przekazuje informacje o położeniu pedału gazu za pomocą przewodu zasilająco – sygnałowego, do sterownika silnika. Czujnik jest zamontowany pod pedałem gazu.

– Czujnik położenia pedału przyspieszenia znajduje powszechne zastosowanie we współczesnych silnikach sterowanych elektronicznie. Takie rozwiązanie umożliwia dokładny przebieg momentu obrotowego, rozwijanego przez silnik, w funkcji położenia pedału przyspieszenia. W przypadku standardowego połączenia pedału przyspieszenia za pomocą cięgna nie byłoby to możliwe – wyjaśnia Rafał Wróbel, After Sales Training Senior Specialist w firmie Magneti Marelli.

– Elektroniczny pedał gazu jest stosowany również w pojazdach z automatyczną skrzynią biegów gdzie realizuje funkcję kick-down – dodaje Michał Kosiński, Specjalista ds. obsługi technicznej w firmie Magneti Marelli.

Czujnik pedału gazu – budowa i sposób działania

Jak działa czujnik położenia pedału gazu?

– Producenci samochodów przeważnie stosują czujniki potencjometryczne z dwoma ścieżkami rezystancyjnymi lub czujniki hallotronowe. Zastosowanie czujnika z dwoma ścieżkami rezystancyjnymi umożliwia sprawdzenie poprawności działania jednej ścieżki przez drugą (funkcja kontrolna). Napięcie z drugiego potencjometru odpowiada zazwyczaj połowie napięcia z pierwszego – wyjaśnia Michał Kosiński, Specjalista ds. obsługi technicznej w firmie Magneti Marelli.

Naciśnięcie pedału gazu powoduje powstawanie amplitud napięcia, zależnych od siły nacisku na pedał gazu. Elektroniczny układ analizujący (będący wewnętrznym elementem czujnika położenia pedału gazu) przetwarza amplitudy napięcia na napięcie stałe o określonych parametrach. Na podstawie wartości sygnału z pedału gazu, sterownik silnika przekazuje impuls do nastawnika przepustnicy.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, siła nacisku na pedał gazu może zostać „zignorowana” przez sterownik silnika, gdy konieczne będzie ograniczenie mocy silnika (np. na skutek działania systemu ESP).

Awaria czujnika położenia pedału gazu – objawy i powody awarii

– Awaria czujnika położenia pedału przyspieszenia może objawiać się podwyższonymi obrotami na biegu jałowym, zaświeceniem się lampki diagnostycznej MIL (zapalony check engine), nierównomierną pracą silnika, jak również nierówną reakcją na wciśnięcie pedału przyspieszenia – wyjaśnia Rafał Wróbel, After Sales Training Senior Specialist w firmie Magneti Marelli – Uszkodzenie elektronicznego pedału przyspieszenia może również objawiać się wprowadzeniem pojazdu w tryb awaryjny, aby umożliwić dotarcie do celu w trakcie wystąpienia usterki.

– W przypadku uszkodzenia wszystkich ścieżek czujnika może wystąpić brak reakcji na wciśnięcie pedału przez kierowcę. Usterki te mogą wyniknąć z przerwania ścieżki rezystancyjnej, uszkodzenia przewodów wiązki elektrycznej, pojawiającej się wilgoci lub też w wyniku podtopienia pojazdu. Sam czujnik ulega zużyciu jak każdy inny element w samochodzie, natomiast do uszkodzenia może również dojść w trakcie naprawy lub obsługi np.: podczas nieprawidłowego demontażu pedału przyspieszenia w celu wymiany filtra kabinowego, który jest usytuowany w jego okolicy (rozwiązanie to występuje w niektórych modelach samochodów) – dodaje Michał Kosiński, Specjalista ds. obsługi technicznej w firmie Magneti Marelli.

Powodem awarii może być również uszkodzenie lub rozłączenie przewodu zasilająco – sygnałowego, którym czujnik położenia pedału gazu jest połączony ze sterownikiem silnika.

Jak sprawdzić czujnik położenia pedału gazu?

Od czego należy zacząć?

• Podłączyć urządzenie diagnostyczne do gniazdka OBD2 i odczytać kod usterki, zapisany w pamięci sterownika.
• Sprawdzić stan przewodu zasilająco – sygnałowego i wtyczki (np. pod kątem zaśniedzenia na skutek wilgoci albo wody).
• Sprawdzić czujnik pod kątem widocznych uszkodzeń mechanicznych.
• Jeśli nie ma widocznych uszkodzeń czujnika ani przewodu, skontrolować działanie czujnika przy użyciu oscyloskopu oraz multimetru.

Po podłączeniu multimetru do określonych pinów czujnika, należy sprawdzić wartości sygnału. Przy sprawnym czujniku, generowany sygnał powinien się zmieniać, zależnie od siły nacisku i szybkości nacisku na pedał gazu.

Uszkodzonych czujników się nie naprawia. Można ewentualnie naprawić przewód zasilająco – sygnałowy.

Niestety, konieczność wymiany czujnika położenia pedału gazu na nowy nie należy do tanich i nie będzie to dobra wiadomość dla klienta. Średnio nowy czujnik położenia pedału gazu (potencjometr gazu) kosztuje od 250 do 500 zł. W przypadku niektórych aut, ceny sięgają 1000 zł.