Statyczna wymiana oleju polega na spuszczeniu oleju z miski olejowej oraz niewielkiej jego ilości, która spłynie grawitacyjnie z układu. Pozostały olej zalega w sprzęgłach, pompie, chłodnicy, przewodach oraz przekładni hydrokinetycznej. W praktyce oznacza to, że przy metodzie statycznej w zależności od typu skrzyni udaje się wymienić 40–60% oleju znajdującego się w skrzyni.

Wymiana oleju w skrzyni – dynamiczna vs statyczna

Metodą statyczną nie wymienimy całego oleju, tylko wymieszamy stary – zużyty olej z nowym. Takie „odświeżenie” może być skuteczne w przypadku regularnych wymian oleju od nowości co 30–60 tys. km. W przypadku wymiany statycznej trzeba jednak mieć pewność, jaki olej znajduje się w skrzyni biegów. Zmieszanie olejów o różnych parametrach może prowadzić do jej uszkodzenia lub pogorszenia jakości pracy skrzyni biegów. Dynamiczna wymiana oleju – polega na wpięciu się w obieg oleju automatycznej skrzyni biegów za pomocą stacji do dynamicznej wymiany oleju, np. Liqui Moly GT3. Proces wymiany odbywa się przy uruchomionym silniku. Urządzenie Liqui Moly GT3 odbiera zużyty olej wypompowywany przez pompę oleju skrzyni biegów, waży go i w tym samym czasie automatycznie podaje taką samą ilość świeżego oleju. Podczas procedury dynamicznej wymiany cały czas utrzymujemy właściwy poziom oleju. Metoda dynamiczna umożliwia wymianę do 100% oleju znajdującego się w skrzyni biegów oraz umożliwia przepłukanie całego układu detergentem w celu pozbycia się zalegających osadów.

Zalecenia producentów vs fakty

Niektórzy producenci samochodów w swoich zaleceniach serwisowych podają informację „jeden olej na całe życie skrzyni” lub „skrzyni nie naprawia się”. Pominięcie wymiany oleju ATF w zaleceniach serwisowych najczęściej wynika z podejścia przez producentów do automatycznych skrzyń biegów podobnie jak do części podlegającej standardowemu zużyciu, którą należy wymienić przy przebiegu ok. 150–200 tys. km.

Badanie jakości oleju

Firma Sosnowski postanowiła sprawdzić, jak olej ATF „trzyma” parametry podczas długotrwałej eksploatacji skrzyni biegów oraz, jaka jest różnica w jakości oleju po wymianie statycznej i dynamicznej. W celu zbadania skuteczności wymiany oleju dwukrotnie pobrano próbki oleju przy przebiegu ok. 164 tys. km w samochodach grupy VAG, GM oraz w Hondzie. Pierwsza próbka została pobrana po przeprowadzeniu wymiany metodą tradycyjną i przejechaniu kilku kilometrów, druga chwilę później po przeprowadzeniu wymiany metodą dynamiczną. Uśrednione wyniki dla pojazdów biorących udział w badaniu przedstawia poniższy wykres. Możemy zaobserwować, że po przeprowadzeniu wymiany oleju metodą tradycyjną nastąpił wyraźny spadek poziomu zanieczyszczenia oleju związkami metali powstałymi w wyniku zużywania elementów skrzyni. Ilość zanieczyszczeń w pobranych próbkach zbliżyła się do norm ustalonych przez producentów skrzyni. Nietrudno sobie jednak wyobrazić, że po przejechaniu kilku tysięcy km normy te szybko zostaną przekroczone.

1/4Galeria

Lepkość

Cyna

Cząstki stałe

Żelazo

Previous Next

Dopiero wymiana oleju metodą dynamiczną doprowadziła do spadku poziomu zanieczyszczeń, który gwarantuje jej bezproblemową pracę przez kolejne kilkadziesiąt tysięcy kilometrów. W kolejnym badaniu pobrano próbki oleju w regularnie serwisowanym pojeździe z grupy VAG przy przebiegach: 158 tys. (bezpośrednio po wymianie dynamicznej), 172 tys., 185 tys. km. W tym okresie nie wymieniano oleju ATF. Następnie przy przebiegu 215 tys. km pobrano jedną próbkę oleju przed wymianą, dokonano wymiany dynamicznej oraz ponownie pobrano próbkę oleju. Wyniki badań laboratoryjnych okazały się jednoznaczne. Im wyższy przebieg pojazdu, tym wyższe stężenie zanieczyszczeń w oleju ATF oraz spadek istotnych parametrów oleju jak lepkość czy indeks PQ. W efekcie następuje szybsze zużywanie elementów ruchomych skrzyni. Na podstawie wykresu przedstawiającego poziom zanieczyszczenia oleju ATF związkami miedzi, żelaza, cyny, glinu (aluminium) i krzemu, obserwujemy wzrost zanieczyszczeń wraz ze wzrostem przebiegu pojazdu. Zawartość zaobserwowanych produktów zużycia może mieć następujące pochodzenie:

• żelazo – koła zębate, wał, łożyska i/lub obudowa;
• glin (aluminium) – konwerter momentu obrotowego, osłony, obudowy zespołów, łożyska ślizgowe;
• miedź – tarcze, sprzęgła, łożyska, okładziny hamulcowe, chłodnica oleju;
• cyna – łożyska, sprzęgło.

Wraz ze wzrostem przebiegu zaobserwowano znaczący wzrost Indeksu PQ wskazującego nam zawartość cząstek stałych ferromagnetycznych. Indeks PQ jest wskaźnikiem ogólnym zanieczyszczeń oleju wszystkimi metalami przewodzącymi prąd. Im wyższy wskaźnik, tym większa ilość drobin pierwiastków przewodzących prąd. Również w przypadku lepkości oleju widać wyraźny spadek wraz z rosnącym przebiegiem. Nie odnotowano natomiast jednoznacznej zależności zawartości wody w oleju. Ilość wody w przypadku tego pojazdu była cały czas na bardzo niskim poziomie, a jej wartość raz spadała, a innym razem rosła. Można tłumaczyć porą roku, podczas której dokonano pomiaru i wilgotnością powietrza. Z powyższych badań jasno wynika wyraźne pogorszenie istotnych parametrów oleju wraz ze wzrostem przebiegu. Wymiana statyczna poprawia parametry oleju, jednak dopiero przeprowadzenie wymiany oleju metodą dynamiczną przywróciło parametry oleju do poziomu, który gwarantuje długą i bezawaryjną pracę skrzyni.

1/3Galeria

Previous Next

Jak często wymieniać olej vs rodzaj skrzyni

• Klasyczne automaty AT (Automatic Transmission) – wymiana oleju co ok. 60 tys. km (zależna od sposobu eksploatacji) – dość popularna skrzynia zbudowana na bazie przekładni planetarnych oraz z przekładni hydrokinetycznej. Za zmianę biegów odpowiedzialny jest sterownik skrzyni biegów. Starsze modele nie miały żadnej elektroniki, nowsze tzw. mechatroniki, wyposażone są w zawory hydrauliczne, elektryczne i sterowniki elektroniczne.
• Skrzynie bezstopniowe CVT (Continuously Variable Transmission) – wymiana oleju co ok. 30 tys. km (zależna od sposobu eksploatacji) – wyróżnia się spośród innych przekładni brakiem ustawialnych przełożeń. Zmiany przełożenia odbywają się za pomocą hydrauliki i przekładni pasowej. Zmianie ulegają średnice, na jakich toczy się pas albo łańcuch. Ten rodzaj przekładni montowany raczej do aut miejskich (nie nadaje się do aut sportowych), stosowany m.in. w Audi (Multitronic), Toyotach (CVT) oraz Nissanach.
• Skrzynie dwusprzęgłowe DSG (Direct Shift Gearbox) – wymiana oleju w skrzyniach z tzw. sprzęgłem mokrym co ok. 60 tys. km (zależna od sposobu eksploatacji) – jej działanie opiera się o współpracę dwóch niezależnych równoległych przekładni z osobnymi sprzęgłami. Jedna odpowiada za biegi parzyste i wsteczny, a druga za biegi nieparzyste. Daje możliwość załączenia dwóch przełożeń jednocześnie, przy czym jedno przekazuje moment na koła, natomiast drugie jest już przygotowane do załączenia.
• Skrzynie zautomatyzowane ASG (Automated Shift Gearbox) – manualna skrzynia biegów, w której zmiana przełożeń odbywa się za pomocą mechanizmu, modułu oraz siłownika (tzw. manual z robotem zmieniającym biegi). W przypadku skrzyń tego typu, z uwagi na ich podobieństwo pod względem mechanicznym do skrzyń manualnych, dynamiczna wymiana oleju jest niemożliwa.

Wnioski

Zużycie oleju i utrata właściwych parametrów prowadzi do pogorszenia się pracy skrzyni biegów, co przyspieszy jej zużycie i wpłynie na jakość podróży. Dlatego też prawidłowa eksploatacja oraz serwis automatycznej skrzyni biegów ma ogromne znaczenie. Zrealizowana przez firmę Sosnowski analiza oleju, której wyniki zostały przedstawione na wykresach, wskazuje na znaczący wzrost zanieczyszczeń produktami zużycia wraz ze wzrostem przebiegu pojazdu. Przeprowadzone badania jednoznacznie pokazują skuteczność dynamicznej wymiany, a co za tym idzie, wskazują tę metodę jako najlepszą przy serwisie olejowym automatycznej skrzyni biegów. Usługa dynamicznej wymiany oleju jest dostępna w warsztatach Liqui Moly Pro Line Serwis https://liqui-moly.pl/warsztaty-2/

Tekst powstał we współpracy z firmą Sosnowski SA