W dniu 22 września, kilka minut po godzinie ósmej opublikowano w Dzienniku Ustaw nr 155 pod pozycją 1232 rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 18 września 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach.

No cóż, czekaliśmy i doczekaliśmy się wejścia w życie rozporządzenia wykonawczego do znowelizowanego prawa o ruchu drogowym. Zaczęło ono obowiązywać w dniu opublikowania i już tego samego dnia powstały kłopoty interpretacyjne dotyczące zawartych w nim przepisów prawnych.

Najwięcej pytań było i jest związanych z zakresem czynności okresowego badania technicznego wykonywanego po raz pierwszy i opłatą, jaką za to badanie należy pobrać.
Zacznijmy więc od zapisu ustawowego zawartego w art. 81 ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, w brzmieniu:
„Art. 81. 1. Właściciel pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawić go do badania technicznego.
2. Badania techniczne dzieli się na badania okresowe i badania dodatkowe.
3. Okresowe badanie techniczne po raz pierwszy jest przeprowadzane przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.”

Ustęp trzeci powyższego zapisu prawnego odnosi się bezpośrednio do interesującego nas badania technicznego.
Proszę zatem zwrócić uwagę na treść zawartą w §2 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego, o którym mowa na wstępie:
„Wykonując okresowe badanie techniczne, o którym mowa w art. 81 ust. 3 ustawy, uprawniony diagnosta wystawia dokument identyfikacyjny badanego pojazdu, który stanowi załącznik do zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym. Wzór dokumentu identyfikacyjnego pojazdu określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.”
Przyporządkowanie dokumentu identyfikacyjnego, jako załącznika do zaświadczenia wystawianego przy badaniu okresowym wykonywanym po raz pierwszy, niesie za sobą konsekwencje w postaci zastosowania dokumentu identyfikacyjnego przy innych badaniach, jak i wartości cennikowej omawianego badania okresowego.

Odczytując literalnie zapis prawny zawarty w §2 ust. 5 rozporządzenia, należy uznać, że dokument identyfikacyjny może być przypisywany tylko i wyłącznie do badania, o którym mowa w art. 81 ust. 3 ustawy. Nie może więc funkcjonować jako odrębny przy badaniu identyfikacyjnym. Badanie identyfikacyjne powinno być dokumentowane zaświadczeniem, w uwagach którego powinny być określone nieznane dane identyfikacyjne pojazdu.

Jednocześnie, biorąc pod uwagę fakt istnienia w zapisie ustawowym podziału tylko na badania okresowe i dodatkowe oraz odpowiednio do tego stworzonych zapisach w rozporządzeniu ministra infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (z późniejszymi zmianami), można pobrać opłatę tylko w odniesieniu do badania okresowego.

Moim zdaniem takie zapisy powstały, aby wypełnić wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu, nakazujący likwidację pierwszych badań technicznych.
Gdyby wyróżniono badanie okresowe wykonywane po raz pierwszy wyższą pozycją cenową, wątpliwe byłoby spełnienie warunków o swobodnym przepływie towarów i usług.
Wydaje się, że możliwe byłoby inne rozwiązanie, w którym dokument identyfikacyjny nie byłby przypisany do zaświadczenia, a funkcjonował jako samodzielny dokument. Takie jego usytuowanie umożliwiłoby przeprowadzenie badania okresowego i odrębnego badania identyfikacyjnego w przypadku konieczności jego wykonania. Wtedy opłata za wykonane czynności byłaby odpowiednia do nakładu pracy.

Obecna sytuacja prawna nakłada na stacje kontroli pojazdów obowiązek zwiększonego nakładu pracy przy opłacie identycznej jak przy zwykłym badaniu okresowym.
Nie tylko zresztą w przypadku tego badania mamy do czynienia z taką sytuacją. Główną tego przyczyną jest zapis zawarty w §2 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 18 września 2009 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach, odnoszący się do zakresu badania okresowego o treści: „sprawdzenie warunków dodatkowych dla pojazdów, określonych w rozporządzeniu o warunkach technicznych.”

Tak więc zamiast podwyżki cen za badania techniczne, obowiązujących od ponad pięciu lat, obniżono je. Wprowadzone nowe badania nie są w stanie zrekompensować strat.

Można mieć tylko nadzieję, że przyjdzie czas na refleksję.

Autor: Sylwester Murawski
Artykuł ukazał się w numerze 10/2009 „Serwisu Motoryzacyjnego”