Czy warsztat samochodowy może być bardziej ekologiczny i mniej uciążliwy dla środowiska? Jak to zrobić? Zapytamy o to trzech ekspertów.

Ogrzewanie warsztatu zgodne z duchem „eko”

Zacznijmy od ogrzewania warsztatu samochodowego. Komfort termiczny to jeden z warunków, jakie trzeba zapewnić pracownikom warsztatu. Jak to zrobić? Na pewno nie przy pomocy ogrzewania warsztatu zużytym olejem silnikowym, jak robił to jeden z warszawskich mechaników, co zostało przez nas opisane w 2024 roku. Nie był to jednostkowy przypadek. Stary olej silnikowy nadal bywa wykorzystywany do ogrzewania warsztatów. Ogrzewanie warsztatu to oczywiście dodatkowe koszty funkcjonowania firmy, które musi ponieść jej właściciel. Co radzą eksperci? Jakie ekologiczne ogrzewanie może wybrać warsztat, który, zwłaszcza jak wymienione wcześniej, działa w wielkim mieście?

– Jeśli zdefiniujemy jako ekologiczne takie metody ogrzewania, które mają najmniejszy wpływ na środowisko w zakresie emisji do powietrza oraz wytwarzanych odpadów, to najlepszym rozwiązaniem byłyby źródła nieemisyjne – wyjaśnia Damian Ciszkowski, ekspert BioService i PartsLife – Do takich źródeł możemy zaliczyć nagrzewnice elektryczne lub inne elektryczne urządzenia grzewcze w tym pompy ciepła. Oczywiście nie zawsze są to najlepsze źródła pod kątem ekonomicznym, dlatego w dalszej kolejności najlepszym wyborem byłyby źródła spalające jako paliwo gaz ziemny, czyli kotły gazowe lub nagrzewnice gazowe. Pewnym wyborem gorszym od źródeł gazowych, ale lepszym od źródeł na paliwa stałe byłyby kotły na olej opałowy z zamkniętą komorą spalania.

Najmniej ekologiczne źródła ogrzewania to wszelkie źródła na paliwa stałe takie jak: węgiel, drewno, pellet oraz na olej opałowy z otwartą komorą spalania.

Należy tutaj zaznaczyć, że źródła ciepła na paliwa stałe są często objęte dodatkowymi wymaganiami w zakresie lokalnych przepisów prawa, wynikającymi z Programów Ochrony Powietrza oraz tak zwanych uchwał antysmogowych. Wymagania te mogą dotyczyć wymogu montowania kotłów spełniających odpowiednie normy w tym norm wymaganych dla eko-projektu. Często w nowo powstałych warsztatach może nie być legalne wstawienie kotłów na paliwo stałe. Dodatkowo, mimo spełniania ww. wymogów, może dochodzić do sytuacji widocznej emisji dymu z takich źródeł i ewentualnych interwencji okolicznych mieszkańców, a to może być podstawą dla służb miejskich w tym straży miejskiej oraz służb rządowych, do przeprowadzania kontroli w tym zakresie.

– Dobrym pomysłem mogą być promienniki podczerwieni – wyjaśnia Michał Michalczyk, ekspert Inter Cars – Dzięki bezpośredniemu ogrzewaniu osób, promienniki podczerwieni minimalizują straty energii, co przekłada się na mniejsze zużycie prądu i niższe koszty eksploatacji. Nowoczesne nagrzewnice elektryczne wyposażone w energooszczędne technologie pozwalają na szybkie i efektywne ogrzanie warsztatu, jednocześnie eliminując konieczność spalania paliw kopalnych.

Promienniki podczerwieni i nagrzewnice elektryczne to ekologiczne rozwiązania grzewcze, które nie emitują spalin ani szkodliwych substancji do atmosfery, zapewniając czyste i bezpieczne ogrzewanie warsztatu.

Warsztatowe odpady i zarządzanie energią

Zużyte normalia to jedno z największych źródeł odpadów w warsztacie samochodowym. Czy warsztat może oszczędzać normalia, czyli wszystkie materiały robocze? Na przykład środki w sprayu?

– Trudno określić wprost ewentualne oszczędności w tym zakresie, zwłaszcza gdy głównym celem danego warsztatu jest wykonania odpowiedniej usługi. Wydaje mi się, że większość warsztatów racjonalnie podchodzi do wykorzystywania materiałów roboczych, ponieważ stanowią one również istotny koszt prowadzenia tego typu działalności – wyjaśnia Damian Ciszkowski, ekspert BioService i PartsLife – Z pewnością używanie dobrych jakościowo materiałów oraz tych z nowocześniejszymi rozwiązaniami technologicznymi, może wpłynąć na ich zużycie oraz na ich wpływ na środowisko. Częstym zjawiskiem jest również wykorzystywanie w warsztatach usług innych podmiotów, które oferują dostarczanie m.in. czyściwa i odbiór zużytego czyściwa. W przypadków szerokiej gamy środków w sprayu, przykładowo wykorzystywanych do oczyszczania danych elementów lub części, może być dobrym pomysłem wykorzystanie do tego odpowiednich myjek z zamkniętą komorą roboczą, które zdecydowanie zmniejszą zużycie tych materiałów.

Czy jakość dokonywanych napraw, np. sprawna diagnostyka, to także aspekty mające wpływ na ekologiczny charakter warsztatu?

– Im więcej pojazdów zdiagnozujemy i naprawimy w danym tygodniu, tym mniej na każdy z nich przypadnie energii wykorzystanej na oświetlenie czy ogrzewanie firmy – wyjaśnia Marek Skałbania, ekspert Inter Cars –  Statystycznie rzecz biorąc – szybsza naprawa generuje mniejsze koszty i dla portfela, i dla środowiska. Naturalnie oczywiście błędna diagnoza te koszty podnosi – po pierwszym błędzie musimy poświęcić więcej czasu na znalezienie prawdziwego problemu. Pomyłka może spowodować też, że wymienimy część, która mogła jeszcze długo pracować w danym samochodzie, a przyczyna usterki pozostanie nienaprawiona. Co gorsza, możemy wymienić część na nową, która za chwilę zostanie uszkodzona w wyniku wciąż istniejącego problemu albo źle przeprowadzonego montażu. Przykładowo na naszą infolinię ekspercką zadzwonił mechanik, który miał problem z naprawą Peugeota 5008 z 2018 roku. Klient dwukrotnie wrócił do warsztatu z uszkodzoną pompą wody. Okazało się, że została ona źle zamontowana – najpierw podczas wymiany rozrządu, później podczas wymiany samej pompy. Finalnie błąd spowodował wydłużenie czasu pracy warsztatu oraz „zmarnowanie” dwóch nowo wyprodukowanych podzespołów. Jeśli podczas pracy w warsztacie mamy wątpliwości, co do poprawnej diagnozy problemu, warto rozważyć konsultacje z infolinią ekspercką (np. dostępną w Inter Cars pod numerem telefonu 22 714 11 10). Koszt takiej konsultacji może być znaczniej mniejszy niż koszt pomyłki podczas naprawy.

Co mechanik może zrobić, żeby jego miejsce pracy nie było uciążliwe dla środowiska?

– Całkowitej uciążliwości czy inaczej – wpływu na środowisko – nie da się wyeliminować – wyjaśnia Damian Ciszkowski, ekspert BioService i PartsLife – Zawsze przy takich pracach powstaną pewne emisje niezorganizowane do powietrza oraz powstaną odpady. Natomiast zawsze jest możliwość zmniejszania ich ilości poprzez wykorzystywanie dobrych jakościowo produktów zawierających w swoim składzie substancje mniej wpływające na środowisko. Często zwykłe nawyki w czasie pracy typowego mechanika potrafią mieć ogromne znaczenie dla tego, w jakim stopniu może być uciążliwy dla środowiska. Przykładowo częstym błędem może być otwieranie danych materiałów roboczych, mających w swoim składzie lotne substancje i nie zamykanie takich opakowań w czasie pracy lub po jej zakończeniu. Podobna sytuacja jest z odpadami takich substancji, czy to opakowań po tych substancjach, które pozostają otwarte, a resztki tych substancji dostają się do powietrza lub odpadów tych substancji w postaci zlewek, które są magazynowane w otwartych opakowaniach. Poza faktycznym dostawaniem się tych substancji do powietrza, często rośnie również ryzyko ich rozlania.

Warto stosować się do obowiązujących przepisów w zakresie magazynowania odpadów, poprzez właściwe umiejscowienie miejsca magazynowania odpadów niebezpiecznych oraz odpowiednich opakowań dla tych odpadów. Oczywiście ważnym aspektem jest również dostosowanie miejsca pracy mechanika, by wszelkie wycieki lub zabrudzenia nie dostawały się wprost do ziemi czy kanalizacji lub innych cieków wodnych. Jeśli jest potrzeba umycia pojazdu przed jego naprawą, to powinna być ona wykonana w przystosowanej do tego myjni.

W przypadku warsztatów oferujących usługi w zakresie blacharsko-lakierniczym, duży wpływ na środowisko może mieć to, jakich środków do tych napraw używamy, czy są to lakiery rozpuszczalnikowe czy wodne. Wpływ ma też, jakiego typu kabinę lakierniczą stosujemy i czy jest ona odpowiednio serwisowana pod względem filtrów oraz tego czy ma przykładowo filtry węglowe lub inne urządzenia ochrony środowiska, które mogą mieć wpływ na ilość emisji do powietrza.

Należy też pamiętać, że ustawodawca w tym zakresie przewidział szereg wymagań w zakresie prowadzenia takiego rodzaju warsztatu, a nawet określił wymagania dla produktów wykorzystywanych do tych napraw w zakresie maksymalnej zawartości lotnych związków organicznych. Należy zwrócić uwagę, że diametralną różnicę w zakresie emisji do powietrza m.in. lotnych związków organicznych, będzie miało wybranie lakierów wodnych, zamiast lakierów rozpuszczalnikowych.