Efektywność układu chłodzenia uzależniona jest od sprawności i jakości wielu elementów np. termostatu, chłodnicy, wentylatora, płynu chłodzącego czy pompy wody. Przedstawiamy drugą część poradnika Contitech.

Awarie pomp wody

Pompy wody w napędach rozrządu – zobacz część pierwszą

Czasami problemem jest także częstotliwość wymiany pompy wody napędzanej paskiem rozrządu. Niektórzy producenci samochodów w swoich instrukcjach warsztatowych lub w kartach przeglądowych, wprowadzają zapis, określający, że w przypadku wymiany paska rozrządu należy pompę sprawdzić i ewentualnie wymienić lub też wymiana ma nastąpić dopiero przy kolejnej wymianie paska. Niestety praktyka warsztatowa często udowadnia, że jest inaczej. Pozostawienie starej pompy często kończy się albo nieszczelnościami układu, spadkiem wydajności chłodzenia albo zatarciem łożyska i wałka pompy. Na zdjęciach poniżej (rys. 4 i 5) można zobaczyć, jak wygląda przegrzana i zatarta pompa wody, (która nie została wymieniona i w krótkim czasie uległa awarii) oraz jak wygląda spalony pasek, który współpracował z tą pompą.

W przypadku kół zębatych wykonanych ze stopów aluminium często dochodzi do szybkiego ich zużycia, w wyniku oddziaływania tkaniny pokrywającej zęby paska rozrządu na zęby koła. Na rys. 6 można zauważyć nadmierne zużycie koła (zęby mają charakterystyczny kształt „łódki”), przez co pasek nie zazębiając się właściwie jest „przeciągany” przez zużyte zęby koła pompy wody i ulega szybszemu zniszczeniu (naderwane i trwale wygięte zęby lub zerwanie paska).

Innym przykładem uszkodzenia pomp wody jest pękniecie wirnika, szczególnie wykonanego z tworzywa sztucznego. Podstawowymi przyczynami tego typu awarii są m.in. przegrzanie, przekroczony czas eksploatacji, zablokowanie wirnika (szlam, zamrożona ciecz chłodząca) czy też niska jakość komponentów pompy. Na rys. 7 przedstawiony został przykład tego typu uszkodzenia. Konsekwencją takiej awarii jest szybki wzrost temperatury silnika (brak właściwego obiegu cieczy chłodzącej), co może prowadzić do przegrzania silnika.

Kolejnymi uszkodzeniami pomp wody są nieszczelności. Podstawowymi przyczynami są m.in.:

• nieprawidłowy montaż,
• wzrosty ciśnienia w układzie chłodzenia,
• przegrzanie,
• niska jakość pompy.

Najczęstszymi z przyczyn tego typu awarii są nieprawidłowy montaż pompy lub niewłaściwy naciąg paska. Zdarza się, że osoby dokonujące wymiany zapominają o osiowym montażu pompy, wymianie uszczelki na nową (przy jednoczesnym demontażu starej), wyczyszczeniu płaszczyzn na styku silnik – pompa czy też dokręcaniu właściwym momentem śrub lub nakrętek mocujących, prowadzącym m.in. do odkształceń lub przerwania ciągłości uszczelki lub pęknięcia obudowy pompy.

Zdarza się również, że w układzie, z różnych powodów nagle wzrasta ciśnienie. Dlatego też niektóre pompy wyposażone są w układ bezpieczeństwa, najczęściej w formie odpowiedniego otworu odpowietrzającego. Wyciek płynu chłodzącego, który spływa na powierzchnię paska może spowodować jego nieodwracalne uszkodzenie, szczególnie gdy wyciek występuje przez długi czas. W takim przypadku nie tylko należy wymienić pasek i pompę na nową (nie zapominając o wymianie innych elementów układu rozrządu), ale również sprawdzić, dlaczego w układzie jest tak duże ciśnienie. Niestety zdarza się, że te otwory są zalepiane masami uszczelniającymi lub w inny sposób zaślepiane (za pomocą śrub lub kawałków drewna), aby tylko nie trzeba było wymieniać pompy. Są to tylko pozorne oszczędności, które w najlepszym wypadku mogą się zakończyć przegrzaniem silnika. Na rys. 8 przedstawiona została pompa, w której otwór odpowietrzający został zaślepiony silikonem.

Sprawność układu chłodzenia

Powyższe przykłady uszkodzeń pomp wody oraz ich wpływu na sprawność układu chłodzenia, jak i również na pasek rozrządu, a w konsekwencji i silnik wskazują jednoznacznie, że nie wolno ignorować żadnych objawów mogących wskazywać na ewentualne uszkodzenia. Jednocześnie należy pamiętać, że z powodów bezpieczeństwa układu chłodzenia i rozrządu oraz kosztów ewentualnej późniejszej naprawy silnika lepiej jest wymieniać pompę wody przy każdorazowej wymianie paska, pamiętając również o tym, aby, niezależnie z jakiego powodu wymieniamy pompę, zawsze przepłukać układ chłodzenia. Takie działanie umożliwia usunięcie z układu wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, mających później istotny wpływ na prawidłową eksploatację układu chłodzenia i silnika.