Na tropie błędów w terminologii motoryzacyjnej

21 listopada 2014, 8:30

Podczas lektury literatury fachowej, w tym firmowych materiałów informacyjnych i szkoleniowych publikowanych przez producentów i importerów samochodów i podzespołów motoryzacyjnych, można napotkać różne określenia tych samych części lub podzespołów. Tymczasem jednoznaczna i precyzyjna nomenklatura techniczna jest warunkiem sprawnego porozumienia między specjalistami w danej dziedzinie, a także między mechanikiem a klientem warsztatu. Konieczny okazuje się zatem wybór jednej, poprawnej i ścisłej nazwy danego elementu lub pojęcia, co może jednak nastręczać trudności.

Popełniane na co dzień błędy mogą wynikać nie tylko z nieznajomości prawidłowej terminologii, ale także z niewłaściwego tłumaczenia tekstów obcojęzycznych lub przenoszenia do języka pisanego sformułowań żargonowych lub przestarzałych, dopuszczalnych w mowie potocznej. Osobna kwestia to tworzenie polskich nazw dla nowych rozwiązań konstrukcyjnych, pojawiających się w naturalny sposób wraz postępem technicznym. Aby wyjść naprzeciw potrzebom naszym Czytelników w tym zakresie, przygotowaliśmy poniższe zestawienie.

Proponowane poprawne terminy zaczerpnięto z publikacji renomowanych wydawnictw, legitymujących się długą tradycją i wypracowanymi przez lata własnymi zwyczajami edytorskimi (OWPW, WKŁ, WNT) oraz ze specjalistycznych czasopism (Auto Moto Serwis, Auto Technika Motoryzacyjna, Serwis Motoryzacyjny), jak również z Polskich Norm, posiłkując się ponadto terminologią stosowaną w praktyce dydaktycznej przez wykładowców Wydziału SiMR PW. Autorzy – absolwenci tegoż wydziału – wykorzystali również własne długoletnie doświadczenie publicystyczne, redakcyjne i translatorskie. Ponieważ prezentowane zestawienie ma charakter subiektywny i dyskusyjny, będą oni wdzięczni Czytelnikom za nadsyłanie zarówno krytycznych uwag, jak i propozycji, dotyczących wątpliwych lub niejednoznacznych określeń spotykanych w literaturze technicznej.

Przykłady niepoprawnych określeń stosowanych w terminologii motoryzacyjnej:
Określenie niepoprawne Określenie poprawne Uwagi
Airbag Poduszka gazowa Termin ang., zresztą błędny, bowiem poduszka napełnia się gazem, a nie powietrzem (patrz: Poduszka powietrzna)
Bęben hamulcowy Bęben hamulca Przymiotnik lub imiesłów („jaki?”) odnosi się tu do cech (np. „płyn hamulcowy”, „układ hamulcowy”), a rzeczownik w dopełniaczu („czego?’) oznacza medium do zespołu, w skład którego wchodzi dana część (np. „bęben hamulca”, „tarcza hamulca”, „linka hamulca”, „zacisk hamulca”
Felga (koła) Obręcz koła „Felga” jest germanizmem
Grubość lakieru Grubość powłoki lakierowej Określenie nieścisłe, uproszczone, zwłaszcza w odniesieniu do współczesnych powłok wielowarstwowych
Kabel Przewód W odniesieniu do zastosowań motoryzacyjnych; kabel jest przewodem elektrycznym przystosowanym do układania bezpośrednio w ziemi
Katalizator Konwerter (dopalacz) katalityczny Pojęcie upowszechniło się na tyle, że można je uznać
Katalizator trójdrożny Konwerter katalityczny (katalizator) potrójnego działania lub katalizator trójfunkcyjny Wynika z bezpośredniego tłumaczenia niemieckiego 3-Wege-Katalysator, które powstało z kolei w wyniku błędnego tłumaczenia angielskiego 3-way catalyst (way ma dwa różne znaczenia: sposób i droga)
Kod błędu Kod usterki Wg słownika j. polskiego „błąd” jest to „niewłaściwe posunięcie” i odnosi się do działań człowieka, natomiast „usterka” jest to wada i odnosi się głównie do maszyny/ urządzenia
Kompresor Sprężarka W klimatyzacji, tłum. Dosłowne z ang./niem.
Konwerter, przetwornik, przetwornica momentu (obrotowego) Przekładnia hydrokinetyczna Pojęcia przejęte lub dosłowne tłumaczenie z ang. (converter) lub niem. (Wandler)
Płyn chłodzący Ciecz chłodząca Pojęcia płynu nie należy utożsamiać tylko z cieczą, gdyż płynami są także wszystkie gazy
Pompa olejowa, pompa paliwowa Pompa oleju, pompa paliwa Przymiotnik lub imiesłów odnosi się tu do cech urządzenia – np. „pompa zębata”, „pompa ssąco- tłocząca”, a rzeczownik w dopełniaczu oznacza medium, nad którym urządzenie wykonuje pracę (tu; tłoczenia) – np. pompa oleju, wody, cieczy, ciepła itp.
Sonda lambda Czujnik (zawartości) tlenu (w spalinach) Pojęcie przejęte z jęz. niem. (Lambdasonde), jednak z punktu logiki poprawne (grecką literą λ oznacza się współczynnik nadmiaru powietrza), dopuszczalne w praktyce
Technologia Technika Pojęcia „technika” i „technologia” są ze sobą mylone. Technika, jako pojęcie szersze, obejmuje trzy oddzielne obszary: urządzenia, technologię i organizację. Błąd jest wynikiem posługiwania się angielskim terminem technology, który odpowiada pojęciowo polskiemu terminowi technika.
Urządzenie sterujące silnikiem Urządzenie sterujące silnika Urządzenie jest elementem silnika i steruje jego działaniem

 

Autorzy: Jacek Łęgiewicz, Krzysztof Trzeciak
Artykuł ukazał się w numerze 11/2014 miesięcznika "Serwis Motoryzacyjny"

Dowiedz się więcej

Ciągniki rolnicze – zmiana warunków technicznych
Ciągniki rolnicze – zmiana warunków technicznych

Zgodnie z ustawą „Prawo o ruchu drogowym” ciągniki rolnicze podlegają okresowym badaniom technicznym w terminach 3, 2, 2, … itd. Oznacza to, że nowo zarejestrowany ciągnik rolniczy pojawi się po raz pierwszy w stacji kontroli pojazdów po trzech latach od dnia pierwszej rejestracji. Piszę o tym nieprzypadkowo, ponieważ nadszedł czas, kiedy po raz pierwszy w […]

Komentarze

Komentarz musi być dłuższy niż 5 znaków!

Proszę zaakceptuj regulamin!

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy, które są wyłącznie prywatną opinią ich autorów. Jeśli uważasz, że któryś z kometarzy jest obraźliwy, zgłoś to pod adres redakcja@motofocus.pl.

petrers, 21 listopada 2014, 10:30 0 0

Te określenia zawarte są w polskich normach PN i autorzy chyba średnio się do tego odnieśli - określenia te często się zmieniają i tak w porozumiewając się fachowym, naukowym językiem nie możemy mówić o katalizatorze trójfunkcyjnym, trójdrożnych czy jakoś jeszcze inaczej, ale to trójdrożnym reaktorze katalitycznym.

Jak idiotyczne są te określenia to polecam się zapoznać z definicją wału i osi, potem sprawdzić czym jest półoś.

Odpowiedz